Cứu sống bé sơ sinh nguy kịch do tràn khí màng phổi nặng

Bé sơ sinh đột ngột tím tái, nhịp tim nhanh, độ bão hòa oxy máu giảm, được các bác sĩ Bệnh viện Thiện Hạnh phát hiện tràn khí màng phổi và kịp thời cấp cứu. Sau nhiều ngày điều trị tích cực, đến nay bé đã cai máy thở, hô hấp ổn định, bú mẹ hoàn toàn.

Bệnh nhi là bé gái, con của sản phụ V.T.H (trú tại phường Tân Lợi, TP BMT). Bé được sinh thường ngày 17/10/2021 ở tuần thứ 36, nặng 2.4kg. Sau sinh bé tím, thở rên nên được cho thở NCPAP di động và chuyển khoa Nhi sơ sinh điều trị với chẩn đoán suy hô hấp, viêm phổi, sơ sinh non 36 tuần.

Sau 24 giờ điều trị kháng sinh và thở NCPAP, bệnh nhi đột ngột tím tái, nhịp tim nhanh, độ bão hoà oxy máu giảm. Ngay lập tức các bác sĩ đã tiến hành cấp cứu đặt nội khí quản và cho bé thở máy. Qua đánh giá, kíp trực thấy âm bên phổi phải giảm hơn phổi trái, bé không đáp ứng với thở máy, ngày càng tím nặng hơn.

Các bác sĩ Nhi sơ sinh nhận định đây là tình trạng tràn khí màng phổi áp lực, diễn tiến nhanh, kết hợp với kết quả chụp Xquang tại giường cho thấy hình ảnh tràn khí màng phổi phải với toàn bộ nhu mô phổi bị chèn ép, đẩy lệch qua bên đối diện. Vì vậy, kíp trực đã nhanh chóng thực hiện chọc hút khí màng phổi cấp cứu, hút ra khoảng 60ml khí và kết hợp với bác sĩ khoa Ngoại đặt ống dẫn lưu khí màng phổi liên tục bằng hệ thống 3 bình kín. Sau thủ thuật, bệnh nhi tiếp tục được hồi sức với thở máy, an thần và kháng sinh tĩnh mạch.

Bé được theo dõi và chăm sóc tích cực

ThS-BS Trần Thị Mỹ Giêng, khoa Nhi – Bệnh viện Thiện Hạnh cho biết: “Đây là một trường hợp nguy cấp, phải nhận định sớm và điều trị kịp thời nếu không nguy cơ tử vong sẽ rất cao. Tràn khí màng phổi là tình trạng nguy hiểm, đặc biệt những ca tràn khí màng phổi áp lực đang hỗ trợ hô hấp áp lực dương, thời gian rất ngắn để ra quyết định và hành động. Rất may mắn sau nhiều ngày điều trị, bé đã cai máy thở, tình trạng hô hấp ổn định và bú mẹ hoàn toàn.”

Tràn khí màng phổi ở trẻ sơ sinh là gì?

Tràn khí màng phổi là hội chứng xảy ra khi không khí từ phổi rò rỉ ra khoang màng phổi do vỡ các túi phế nang (các túi nhỏ trong phổi nơi thực hiện trao đổi oxy và CO2) nhưng không thoát ra được. Khí tích tụ làm cho nhu mô phổi bị xẹp lại về phía rốn phổi, trường hợp nặng có thể đẩy lệch trung thất và phổi bị xẹp qua phía đối diện. Tình trạng tràn khí màng phổi là tình trạng thường gặp ở trẻ sơ sinh, đặc biệt những trẻ sinh non, hít phải nước ối chứa phân su hoặc được can thiệp hỗ trợ hô hấp sau sinh như thông khí áp lực dương (thở NCPAP). Mức độ tràn khí nặng hay nhẹ phụ thuộc vào lượng khí bị giữ lại. Đây là bệnh lí nguy hiểm, có thể gây suy hô hấp đột ngột, nếu không được điều trị kịp thời dễ dẫn đến tử vong.

Các triệu chứng của tràn khí màng phổi bao gồm:

• Khó thở, thở nhanh
• Tím tái toàn thân
• Ngưng thở.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ tràn khí màng phổi: trẻ đẻ non, hít phân su, phải hỗ trợ hô hấp khi sinh, bệnh màng trong, thoát vị hoành.

Tràn khí màng phổi được chẩn đoán và điều trị như thế nào?

Khi nghi ngờ trẻ sơ sinh bị tràn khí màng phổi, bác sĩ sẽ khám lâm sàng đánh giá mức độ thông khí phổi hai bên, hỗ trợ hô hấp, theo dõi lượng oxy trong máu và chụp XQ ngực để chẩn đoán xác định.

Khi xác định trẻ sơ sinh bị tràn khí màng phổi, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Việc điều trị phụ thuộc vào mức độ nặng của triệu chứng và lượng khí bị rò rỉ. Với những trẻ bị tràn khí ít, có thể không có triệu chứng thì không cần điều trị vì cơ thể có thể tự hấp thu lại khí. Với những trẻ bị tràn khí lượng nhiều gây suy hô hấp nặng, thậm chí đẩy lệch tim, khí quản hay các mạch máu lớn lệch khỏi vị trí, gây đe doạ tính mạng thì nguyên tắc điều trị bao gồm: điều trị cấp cứu, điều trị tràn khí màng phổi và điều trị nguyên nhân gây bệnh. Cụ thể là:

• Điều trị cấp cứu: Xử trí suy hô hấp (thở oxy, thở máy). Thực hiện chọc hút khí màng phổi khẩn cấp khi lượng khí nhiều hoặc nghi ngờ tràn khí màng phổi áp lực.
• Điều trị tràn khí màng phổi: 1/ Chọc hút khí bằng kim nhỏ (có thể kèm hoặc không kèm dẫn lưu khí). 2/ Đặt ống dẫn lưu: trong trường hợp tràn khí nặng, tràn khí ở trẻ có thở máy, các bác sĩ sẽ đặt  một ống nhỏ qua ngực và cố định lại rồi nối với bình hút và máy hút. Hệ thống dẫn lưu bình kín sẽ loại bỏ khí tích tụ trong khoang màng phổi đồng thời giảm nguy cơ nhiễm trùng cho bệnh nhân. Sau khi khí được rút ra, ống ngực dẫn lưu sẽ được lấy ra và khâu lỗ rò lành lại.

• Điều trị nguyên nhân: điều trị viêm phổi, suy hô hấp do bệnh màng trong ở trẻ sinh non theo phác đồ.

Tiên lượng: khả quan nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tỉ lệ thành công cao, giảm thiểu tử vong.

Khuyến cáo: Trẻ sơ sinh non tháng có thể gặp nhiều biến chứng sau sinh, do đó các sản phụ nên lựa chọn cơ sở y tế có đầy đủ trang thiết bị, đội ngũ y bác sĩ nhiều kinh nghiệm để chăm sóc, theo dõi sát sau sinh và xử lý kịp thời các biến chứng nguy hiểm, đảm bảo sức khỏe và sự an toàn cho trẻ.